Deze vereniging zette zich vanaf de oprichting in 1918 in voor het inrichten van een museum over de geschiedenis van het markiezaat. Het zou nog even duren voordat er een gebouw ter beschikking werd gesteld, maar de eerste tentoonstelling vond al plaats in de trouwzaal van het stadhuis van 21 tot en met 27 april 1919.

Van Botermarkt naar Gevangenpoort naar Sint-Gertrudiskerk naar Markiezenhof

Botermarkt (1921)

Vervolgens kreeg de Kring de voormalige Botermarkt aan de Nieuwstraat nummer 5 in bruikleen van de gemeente en kon men beginnen met de inrichting van het museum. Vanaf 16 mei 1921 ging het museum open op zondag en donderdag gedurende enkele uren. Het werd beheerd door vrijwilligers.

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

Gevangenpoort (1932)

In 1931 werd door de gemeenteraad besloten om de Gevangenpoort te verbouwen en hierin het museum te vestigen. De objecten werden overgenomen van de Geschiedkundige Kring en het gemeentemuseum was na voltooiing van de werkzaamheden op 31 maart 1932 een feit. Het beheer van het museum bleef bij de Geschiedkundige Kring. Er kwamen zoveel schenkingen binnen dat het museum al snel ruimtetekort kreeg. Vanaf 1936 werden er tijdelijke tentoonstellingen georganiseerd. De eerste toonde werk van de leden van de Kunstkring Bosschaert, die nog steeds bestaat.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het museum voor publiek gesloten. Na de oorlog lukte het niet direct om het museum weer te openen. In 1950 werd besloten dat de gemeente het beheer en de exploitatie van het museum zou overnemen van de Geschiedkundige Kring. Op 15 juli 1951 werd het museum weer opengesteld voor publiek en was het dagelijks toegankelijk. Een conciërge werd aangesteld voor het beheer van het gemeentemuseum. De collectie bleef groeien, mede dankzij een legaat van de heer Disco, voormalig directeur van de Stadstekenschool, en diens zuster.

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

Sint-Gertrudiskerk (1953)

Doordat de Gevangenpoort vanaf 1953 grondig werd gerestaureerd was het noodzakelijk een nieuw onderkomen te vinden voor het gemeentemuseum. Die werd gevonden in de toren van de Sint-Gertrudiskerk en later in een aparte ruimte ten zuiden van de toren. Dit was een tijdelijke oplossing en de Museumcommissie drong aan om het Rijk te verzoeken om het Markiezenhof terug te geven aan de stad. Dat was immers nog steeds in gebruik als kazerne voor het Derde Regiment Infanterie.

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

Markiezenhof (1957)

In 1957 lukte het en was de overdracht van Het Markiezenhof een feit, maar er moest eerst nog grondig gerestaureerd worden.Vanaf 1968 kwamen de eerste gerestaureerde vertrekken ter beschikking en op 1 november werd het gemeentemuseum in Het Markiezenhof voor publiek geopend. In hetzelfde jaar werd de Stichting Vrienden van Het Markiezenhof opgericht en niet te vergeten, ook de Geschiedkundige Kring van Stad en Land van Bergen op Zoom. Tijdens de afgelopen jaren zijn er door de Vrienden diverse objecten aangekocht en aan het museum geschonken of in bruikleen gegeven.

De eerste schenkingen zijn een wandtapijt en een eikenhouten Madonna-sculptuur uit de 15e eeuw. In 1974 werden er diverse maquettes verworven die vervaardigd waren door Henk van Tilborgh. De restauratie van het museum is dan nog in volle gang en in de jaren zeventig wordt onder leiding van restauratiearchitect Elias Canneman gewerkt aan vier stijlkamers op de eerste verdieping. Ook de Vrienden hebben bijgedragen aan de inrichting van deze stijlkamers.