De stad en regio kenden in de loop der eeuwen verschillende belangrijke machthebbers die (permanent of tijdelijk) in het Markiezenhof woonden.
De Heren van Bergen op Zoom
Hertog Jan I van Brabant verdeelde in 1287 het land van Breda vanwege een opvolgingskwestie. Het westelijk deel van zijn grondgebied, met onder andere de heerlijkheid Bergen op Zoom, ging naar Gerard van Wezemaal, die de eerste Heer van Bergen op Zoom werd. Van Wezemaal steeg snel in aanzien met het verwerven van de heerlijkheid en ging tot de hogere adel van het hertogdom Brabant behoren. Op het slagveld verdiende hij eveneens zijn sporen: hij gedroeg zich heldhaftig tijdens de slag van Woeringen in 1288 waar hij hertog Jan I diende.
Het Markiezenhof ontstond nadat Jan II (1417-1494) en Jan III (1452-1532) van Glymes, beiden ook Heer van Bergen op Zoom, het middeleeuwse hof lieten verbouwen en uitbreiden. Ook de invloed van de van Glymes-familie was groot. Jan III was raadgever van o.a. Filips de Schone, keizer Karel V en keizer Maximiliaan. In 1481 werd hij lid van de Orde van het Gulden Vlies, een exclusieve ridderorde.
Van Heren naar Markiezen
De titel van markies werd door keizer Karel V in 1533 voor het eerst verleend aan Antoon van Glymes, een zoon van Jan III. Antoon stierf al op 41-jarige leeftijd, waarna zijn vrouw Jacqueline van Croy tot 1550 tijdelijk het bestuur van het Markiezaat overnam. Zoon Jan IV van Glymes (1528-1567) werd toen de tweede markies van Bergen op Zoom. Net als zijn vader trad hij toe tot de Orde van het Gulden Vlies. Jan IV was een vriend van Willem van Oranje en pleitte net als hij voor verdraagzaamheid op religieus gebied.
In verband met de Beeldenstorm in 1566 reisde Jan IV naar Spanje om koning Filips II op de hoogte te brengen van de toestand in de Nederlanden. In Spanje werd hij echter ziek en overleed in 1567. Na zijn dood valt hij postuum in ongenade bij Filips en wordt het Markiezaat geconfisqueerd. De inboedels van zijn bezittingen, zoals het Markiezenhof, worden in Antwerpen geveild, waardoor vele schatten uit het Markiezenhof voorgoed verdwenen.
Einde van het Markiezaat
Pas in 1649 wordt met Maria Elisabeth II van den Bergh weer een markiezin ingehuldigd. Zij laat na haar komst het Markiezenhof weer herstellen en renoveren. De woonvleugel en tuin van het Markiezenhof werden begin 18e eeuw door markies François Egon de la Tour d’Auvergne flink gerenoveerd. In 1726 woont voor het laatst een markies in het stadspaleis, waarna het Markiezenhof als bestuurscentrum wordt gebruikt en in de tweede helft van de 18e eeuw steeds gebrekkiger wordt onderhouden. Met de komst van de Fransen in 1795 wordt een eind gemaakt aan het gezag van de markiezen en werd het Markiezaat toegevoegd aan de Franse Republiek.
Meer weten? Lees online de bladerboeken met achtergrondinformatie over de Heren en Markiezen van Bergen op Zoom.
