Gelegen op het kruispunt van Holland, Zeeland en België, vlakbij de rivier de Schelde, heeft Bergen op Zoom zowel qua handel als voor militaire doeleinden een belangrijke geschiedenis.
Ruim 800 jaar stad
In de Romeinse tijd moet Bergen op Zoom al aan een handelsroute hebben gelegen, want archeologische vondsten uit de eerste en tweede eeuw van onze jaartelling bewijzen dat kooplieden muntjes en kleine amforen offeren in een vennetje, wellicht om een goede reis af te smeken. Deze mini amfoortjes zijn gevonden op de vroegere Parade, achter de huidige Sint-Gertrudiskerk. Deze vondsten zijn spectaculair, omdat met de vondst van de Romeinse offerplaats Bergen op Zoom in één klap duizend jaar ouder is geworden. De stad was de hoofdplaats van de heerlijkheid (later markiezaat) Bergen op Zoom. Tijdens de bloeitijd aan het einde van de middeleeuwen bezochten kooplieden van heinde en ver de stad voor de twee jaarmarkten.
Welvarende handelsstad
Bergen op Zoom groeit tussen 1300 en 1530 uit tot een welvarende handelsstad. De stad wordt tijdens de tweede helft van de 16e eeuw gefortificeerd tot een militaire vesting die de toegang tot Holland en Zeeland verdedigt.
Bergen op Zoom wordt ook wel ‘de sleutel tot Holland en Zeeland’ genoemd. Hierdoor wordt de veroveringslust van de Spanjaarden gewekt. Tweemaal wordt de stad tijdens de Nederlandse Opstand belegerd, maar Bergen op Zoom houdt stand. Tijdens de eerste helft van de 18e eeuw krijgt Bergen op Zoom moderne vestingwerken.
1747
Omdat de vesting onneembaar lijkt, krijgt de stad de bijnaam 'La Pucelle', de Maagd. In 1747 lukt het de Fransen toch om Bergen op Zoom in te nemen. Bergen op Zoom voldoet op dat moment aan de inzichten van meestervestingbouwer Menno van Coehoorn en beschouwd als de sterkste vesting van de Republiek. De maquette in het midden van de zaal toont de stad in het jaar 1747, voordat het door de Fransen werd ingenomen.
Na twee maanden valt op 16 september de vesting na een Franse stormaanval, die als een complete verrassing komt voor de bevelhebbers van de stad. In de stad wordt hevig gevochten, maar het garnizoen vertrekt al snel de stad uit. Bergen op Zoom valt in handen van moordende en plunderende soldaten. Een groot deel van de stad ligt in puin, de bevolking is nog jarenlang berooid en ernstig getraumatiseerd door de val van de Maagd.
Aan het einde van de negentiende eeuw werd de vesting ontmanteld om plaats te maken voor industrie en stadsuitbreiding. Gedurende al die eeuwen verloren veel bezoekers hun hart aan de stad en bleven er wonen.
Meer weten? Lees online de bladerboeken over het verleden van de handels- en vestingstad Bergen op Zoom.
